Skarżyński Stanisław Jakub (1899 - 1942) pseudonim Żmudzin, Bończa. Lotnik, podpułkownik Wojska Polskiego. Urodził się 01.05 w Warcie w powiecie sieradzkim. Był synem Władysława, aptekarza i Wacławy z Kozłowskich. Od roku 1908 do 1918 zajęty był nauką. Egzamin maturalny złożył w roku 1918 we włocławskim gimnazjum realnym. Już od 07. 07. 1916 roku był członkiem POW. Ukończył tajną szkołę podoficerów POW i szkołę podchorążych POW. W grudniu 1918 został wcielony jako sierżant sztabowy do 29 Pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu. Po ukończeniu dalszych szkół wojskowych w lipcu 1919 został mianowany podporucznikiem. Walczył na froncie polsko-sowieckim i był dwukrotnie ranny. Za odwagę i waleczność w bitwie pod Radzyminem otrzymał m.in. Srebrny Krzyż Virtuti Militari 5 kl. W sierpniu 1922 roku zweryfikowano go na porucznika. Po leczeniu szpitalnym odkomenderowano go do Departamentu Ministerstwa Spraw Wojskowych. Stamtąd skierowano go do Szkoły Pilotów w Bydgoszczy gdzie w roku 1925 uzyskał dyplom pilota. W styczniu 1927 otrzymał stopień kapitana. Od lutego 1930 pracował w Departamencie Aeronautyki Ministerstwa spraw Wojskowych jako referent Wydziału Studiów. W tym okresie Skarżyński powziął plan dokonania lotu nad Afryką. Wystartował 1 II 1931 r. z Warszawy wraz z porucznikiem obserwatorem Andrzejem Markiewiczem na samolocie PZL Ł -2. Lot odbył się nad krajami bałkańskimi, Morzem Śródziemnym, lądami Afryki, Francją i Niemcami. Przelot ten opisał w książce pt. "25770 km ponad Afryką". Drugiego wyczynu Skarżyński dokonał w roku 1933 przelatując nad Oceanem Atlantyckim do Brazylii. Tym razem leciał sam na samolocie turystycznym RWD-5 bis. Wystartował z Warszawy 27 IV 1933, a przelot nad oceanem rozpoczął z Saint-Louis w Senegalu 7 V o godz. 23.00 i 8 V o godz. 19.30 wylądował na lotnisku Maceio w Brazylii po przeszło 20 godzinach lotu. Ustanowił wówczas międzynarodowy rekord odległości lotu w kategorii samolotów sportowych. Podróż powrotną odbył statkiem do Boulogne we Francji, a stąd samolotem RWD-5 bis do Łodzi gdzie przybył 30 lipca. Uroczyście witano go 2 VIII na Polu Mokotowskim w Warszawie. Skarżyński został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu "Polonia Restituta". Został też wybity przez Ligę Obrony Powietrznej i Przeciwlotniczej specjalny medal pamiątkowy w roku 1933. Rok później awansował Skarżyński do stopnia majora, a w roku 1936 otrzymał medal Bleriota od Federation Aeronautique Internationale. Wspomnienia o tym przelocie zawarł w książce pt. "Na RWD-5 bis przez Atlantyk". Po ukończeniu kolejnych studiów lotniczych, został jako podpułkownik w roku 1938 zastępcą dowódcy 4 pułku lotniczego w Toruniu. Po wybuchu wojny z Niemcami we wrześniu 1939 objął szefostwo Sztabu w Dowództwie Lotnictwa i Obrony Przeciwlotniczej Armii "Pomorze". W dalszej części wojny przybył do Wielkiej Brytanii na statku "Batory" W roku 1942 pełnił funkcję komendanta Dywizjonów Bombowych 300 i 301 w Hemswell. Po uzyskaniu zgody od przełożonych na udział w lotach bojowych nad Niemcami Skarżyński wziął udział w wyprawie bombowej nad Bremę w dniu 25 VI 1942 roku. Po zrzuceniu bomb na to miasto samolot Wellington, w którym leciał z pozostałymi członkami załogi, został trafiony. Zmusiło to Skarżyńskiego, po przejęciu przez niego czynności pierwszego pilota, do wodowania na Kanale La Manche 26 VI nad ranem. Skarżyński utonął, a reszta załogi zdołała się uratować. Ciało Skarżyskiego zostało wyrzucone na brzeg po kilku tygodniach. Został pochowany na wyspie Terscheling w Holandii. Na cmentarzu w Warcie wzniesiono po wojnie symboliczny grób. Po drugiej wojnie światowej wiele ulic, szkół i drużyn harcerskich otrzymało imię Skarżyńskiego. W roku 1968 w Warcie na budynku, w którym urodził się i mieszkał umieszczono pamiątkową tablicę. W Małkowie koło Warty utworzono Izbę Pamięci Narodowej, w której znajduje się wiele pamiątek po Skarżyńskim. Z małżeństwa zawartego w roku 1931 z Julią z domu Frenkiel miał Skarżyński syna Macieja.
Czytaj więcej o naszym patronie:
Wikipedia o Stanisławie Skarżyńskim.